Geschreven door Peter Van Maldegem. Dit artikel was initieel gepubliceerd op DeTijd.

Gespecialiseerde verzekeraars zetten in ons land in op gepersonaliseerde fondsen in een verzekeringsjasje. Die zogenaamde fonds dédiés bieden de mogelijkheid de nalatenschap te regelen.

Een fonds dédié is niets anders dan een gepersonaliseerd tak23- fonds. Terwijl een traditioneel tak23-fonds
toegankelijk is voor iedereen, is een fonds dédié specifiek opgericht voor één belegger. Door die persoonlijke aanpak worden de producten niet voor kleine vermogens aangeboden. Wettelijk bedraagt de minimale instapdrempel 125.000 euro, maar in de praktijk gaat het om minstens 250.000 euro. Meestal liggen de contracten zelfs in de buurt van 1 miljoen euro. In België zijn Lombard International Assurance en Vitis Life de belangrijkste aanbieders. De klanten komen niet rechtstreeks bij die spelers terecht, maar via een  tussenpersoon. ‘Het zijn doorgaans verzekeringsmakelaars, family offices of banken die bij ons aankloppen omdat ze een specifieke oplossing zoeken voor hun cliënt, vaak in het kader van vermogensplanning’, zegt
Nicolas Demarest, die verantwoordelijk is voor de Belgische poot van Lombard International Assurance.
‘De tussenpersoon bepaalt eerst het risicoprofiel en de beleggingsdoelstellingen van de klant. Vervolgens
kan de klant bij ons een beheerder aanduiden die zijn portefeuille zal beheren. Wij bieden de keuze
tussen 1.000 beheerders. Meerdere beheerders kiezen kan ook, maar dan worden dat aparte fondsen
onder dezelfde verzekeringspolis’, zegt Demarest. Vitis Life werkt samen met 30 fondsenhuizen. ‘Het gemiddeld belegd vermogen in een fonds dédié is bij ons 1,2 miljoen euro’, luidt het bij de verzekeraar.
Het voordeel van de structuur is dat afspraken met de beheerder kunnen gemaakt worden over welk
type beleggingen de beheerder moet mijden, of wat hij net wel moet opnemen. De samenstelling van een
fonds dédié kan vrij bepaald worden, al zijn er enkele regels. ‘De Luxemburgse controleautoriteit heeft een reglementair kader uitgewerkt voor fonds dédiés. Het gaat onder meer om informatieverplichtingen
en beleggingsvoorschriften’, zegt Paul Van Eesbeeck, vennoot van het advieskantoor Vereycken &
Vereycken. ‘Daarnaast zijn in de Belgische verzekeringswet enkele bijkomende beperkingen opgenomen. Zo
is private equity als onderliggende belegging wel mogelijk, maar de verzekeringnemer mag geen fonds
dédié bouwen om in zijn eigen onderneming te beleggen’, zegt Van Eesbeeck.
 

Discretionair

Belangrijk is ook dat het gaat om discretionair beheer. Zodra het beleggingskader is vastgelegd en de beheerder is gekozen, neemt de beheerder alle beleggingsbeslissingen. De klant kan niet tussenkomen
in het beheer. Ondanks de mogelijkheden die zo’n fonds dédié biedt, toont de Belg zich toch nog voorzichtig om ervan gebruik te maken. Dat heeft mogelijk te maken met de intussen vereffende vermogensplanner Optima, die (buitenlandse) tak23-fondsen enkele jaren geleden in een slecht daglicht stelde. Optima bleek als
tussenpersoon hoge kosten aan te rekenen op tak23-fondsen die vanuit het buitenland werden aangeboden
en rapporteerde niet transparant over die kosten.
 

Transparant

Intussen heeft de Europese MiFIDrichtlijn hogere transparantie-eisen gesteld voor tak23-fondsen. Ook de fonds dédiés, die Lombard pas sinds 2016 in ons land aanbiedt, moeten daaraan beantwoorden. Demarest illustreert de transparante kostenstructuur van fonds dédiés. ‘We onderscheiden drie types kosten. We rekenen voor een vermogen van 1 miljoen euro een gemiddelde kost van 0,45 procent op jaarbasis. Voorts zijn er, afhankelijk van de bank, gemiddeld 0,25 procent kosten voor de depothoudende bank en gemiddeld 0,7 procent beheerskosten die aan de beheerder toekomen. Samen spreken we van 1,3 procent totale kosten. Uiteraard moet u daar wel nog de vergoeding voor de tussenpersoon bijrekenen’, zegt hij. Belangrijk om te weten is dat een fonds dédié ook uitstapkosten aan - rekent als kort na de inschrijving opnieuw uitgestapt wordt.
Doorgaans gaat het om een periode van vijf jaar waarin uitstapkosten worden aangerekend. Maar in de praktijk ligt de beleggingshorizon veel langer. ‘Acht op de tien klanten gebruiken een fonds dédié in het kader van vermogensplanning’, zegt Demarest. ‘Het is een goede manier om controle te houden over het kapitaal en het
Ferrari-syndroom te vermijden. Veel vermogende families vrezen dat het kapitaal te vroeg in de handen van
zoonlief valt, die er dan een Ferrari mee koopt’, zegt hij. Ook Vitis Life benadrukt dat vermogensplanning
een troef is van de fonds dédiés. De meest gebruikte techniek stelt de ouders als verzekeringnemer en
verzekerde en het kind als begunstigde. Zo kunnen de kinderen nooit geld opnemen zonder akkoord van
de ouders. In het verzekeringscontract kan ook opgenomen worden dat de ouders jaarlijks een inkomen
uit die spaarpot moeten ontvangen.

 

Alternatief voor kapitaalbescherming. Omdat het om tak23 gaat, is er geen kapitaalbescherming, maar daar zijn in een fonds dédié oplossingen voor. ‘2008 heeft ons geleerd hoe kwetsbaar onze beleggingen kunnen zijn. Daarom passen we soms de volgende methode toe. Op het moment dat het fonds onder zijn initiële waarde komt door beurscorrecties, en u dus een virtueel verlies boekt op uw portefeuille, treedt een overlijdensdekking in werking die u beschermt voor het geïnvesteerde kapitaal.
Die verzekering zal garanderen dat u steeds minstens het kapitaal in handen krijgt dat u erin investeerde. Uiteraard moet u voor die verzekering wel een premie betalen’, zegt Nicolas Demarest van Lombard International Assurance.

 

Fiscaliteit

De fiscaliteit behandelt een fonds dédié als een traditioneel tak23-fonds. Er geldt een verzekeringstaks van 2 procent bij instap, maar er is geen beurstaks, geen roerende voorheffing en geen meerwaardebelasting.
De tegoeden vallen ook niet onder de effectentaks van 0,15 procent die sinds vorig jaar aangerekend wordt op belegde vermogens van meer dan 500.000 euro.
 

Geen misbruik

De fiscaliteit van fonds dédiés was niet altijd even duidelijk. ‘Al in 2005 werd de rulingdienst aan de tand gevoeld over deze structuur. De rulingdienst had geen principiële bezwaren en oordeelde dat het fiscaal
regime hetzelfde was als dat van een klassieke tak23-verzekering, althans voor zover een rechtbank het product niet anders kwalificeert’, vertelt Paul Van Eesbeeck. ‘In 2016 bevestigde de rulingdienst (als antwoord op een vraag van Lombard International Assurance, red.) dat principe in duidelijkere woorden. Van enig fiscaal
misbruik is volgens de rulingdienst geen sprake. Uiteraard moet wel aan de voorwaarden voldaan worden,
zoals discretionair beheer’, voegt Van Eesbeeck eraan toe. Ook aan de Kaaimantaks ontsnappen de fonds dédiés. ‘Sinds 1 januari 2018 is een ruimere toepassing van de Kaaimantaks van kracht waarbij de inbreng of verpakking van juridische constructies, zoals Panamese of BVI-vennootschappen of bepaalde beleggingsfondsen in de Kaaiman eilanden, in een verzekeringsovereenkomst onder de toepassing van de doorkijkbelasting valt. Maar als geen juridische constructies in het fonds dédié ondergebracht worden, is de Kaaimantaks niet van toepassing’, zegt Denis-Philippe Emmanuel van het advocatenbureau Bloom.
 

Levensverzekeringen gekoppeld

aan een fonds dédié die aangeboden worden door Belgische verzekeringsmaatschappijen of door Belgische bijkantoren van Luxemburgse verzekeringsondernemingen, worden populairder dan de levensverzekeringen
aangeboden door Luxemburgse verzekeringsmaatschappijen, geeft de advocaat ook aan. ‘Dat was ooit anders om discretieredenen, maar door de Common Reporting Standards is er informatie- uitwisseling tussen de landen. Bovendien moet een Belg in zijn belastingaangifte aangeven of hij over een buitenlandse verzekering beschikt. Belgische verzekeringsovereenkomsten ontsnappen aan de automatische uitwisseling van informatie
en aan de meldingsplicht. Ze bieden dus nog een zekere graad van discretie voor Belgische particulieren’,
zegt Philippe.
 

Screening

De verzekeraar moet ook een grondige screening - de zogenaamde due diligence - doen van de beheerders.
Als er iets gebeurt met de beheerder, dan zijn de centen van de verzekerde niet meteen in gevaar, omdat het
geld juridisch op rekening van de verzekeraar staat. Wat als de verzekeraar zelf failliet gaat? ‘Dan nog zijn klanten beschermd. Deze activa, die deel uitmaken van de balans van de verzekeraar, genieten een
juridische bescherming waarbij de tegoeden niet kunnen worden aangetast. In het slechtste geval kan het wel gebeuren dat de gelden een tijd bevroren worden’, zegt Demarest.
Een fonds dédié bestaat ook in het concept van een groepsverzekering. De werkgever kiest dan voor zijn pensioenplannen van de werknemers niet voor een traditionele tak21-verzekering met gewaarborgde
rente, maar voor een tak23-formule. In de huidige laagrentende omgeving is het een manier om het
wettelijke minimumrendement van 1,75 procent per jaar te kunnen blijven aanbieden.
 

Dit artikel is eveneens beschikbaar als printversie hier: " Tak 23: Gepersonaliseerd fonds regelt uw nalatenschap"